La COP16, που πραγματοποιήθηκε στο Κάλι της Κολομβίας, μεταξύ 21 Οκτωβρίου και 1ης Νοεμβρίου 2024, ήταν ένα σημαντικό γεγονός για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Αν και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, έλλειψη συμφωνιών για βασικά ζητήματα όπως η χρηματοδότηση Έφυγε από τη σύνοδο κορυφής με γλυκόπικρη γεύση και μεγάλες προκλήσεις μπροστά.
Η εκδήλωση συγκέντρωσε περισσότερους από 20.000 αντιπροσώπους από σχεδόν 200 χώρες στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κολομβίας. Η ατζέντα επικεντρώθηκε στην εφαρμογή της Παγκόσμιο Πλαίσιο Βιοποικιλότητας Kunming-Montreal, μια συμφωνία ορόσημο που εγκρίθηκε το 2022 που στοχεύει να σταματήσει και να αναστρέψει την απώλεια βιοποικιλότητας έως το 2030. Ωστόσο, μετά από αρκετές ημέρες έντονων διαπραγματεύσεων, πολλά βασικά ζητήματα παρέμειναν άλυτα.
Τι επιτεύχθηκε στο COP16 στο Κάλι;
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα επιτεύγματα του COP16 ήταν η δημιουργία του Υπόβαθρο Cali, ένας μηχανισμός που έχει σχεδιαστεί για να αναδιανέμει τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση του ψηφιακές αλληλουχίες γενετικών πόρων (DSI). Εταιρείες σε τομείς όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα καλλυντικά και η βιοτεχνολογία μπορούν να συνεισφέρουν ένα ποσοστό των κερδών ή των εσόδων τους στο ταμείο.
El Το 50% των κεφαλαίων που θα συγκεντρωθούν θα διατεθούν σε τοπικές και αυτόχθονες κοινότητες, που ιστορικά υπήρξαν οι θεματοφύλακες της βιοποικιλότητας. Αν και ορισμένοι θεωρούν τη συμφωνία σημαντικό βήμα, άλλοι τη θεωρούν ανεπαρκή, αφού η συμμετοχή των επιχειρήσεων θα είναι εθελοντική. Ο Oscar Soria, από τη ΜΚΟ Common Initiative, τόνισε ότι η αποτελεσματικότητα του ταμείου θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την προθυμία των εταιρειών να συνεισφέρουν.
Αναγνώριση αυτόχθονων και αφρικανικών πληθυσμών
Μια άλλη μεγάλη πρόοδος ήταν η συμπερίληψη του α μόνιμο επικουρικό όργανο για τους αυτόχθονες πληθυσμούς και τις τοπικές κοινότητες στο πλαίσιο της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα (CBD). Για πρώτη φορά, αυτές οι κοινότητες θα έχουν έναν επίσημο συμβουλευτικό χώρο στο πλαίσιο των διεθνών διαπραγματεύσεων για τη βιοποικιλότητα, διασφαλίζοντας την ενεργό συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων.
Ομοίως, η αναγνώριση του ρόλου του Αφρο-απόγονοι στη διατήρηση της βιοποικιλότητας Ήταν άλλο ένα ορόσημο. Αν και αυτή η πρόταση συνάντησε την αρχική αντίσταση από τις αφρικανικές χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, τελικά εγκρίθηκε χάρη στην ηγεσία της Κολομβίας και της Βραζιλίας.
Το μεγάλο εμπόδιο: η χρηματοδότηση
Παρά την πρόοδο, η COP16 χαρακτηρίστηκε από την έλλειψη συναίνεσης στο θέμα της χρηματοδότησης. Ένας από τους βασικούς στόχους του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας ήταν η κινητοποίηση 20.000 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2025 y 30.000 δισεκατομμύρια μέχρι το 2030, με σκοπό να στηρίξει τις αναπτυσσόμενες χώρες στις προσπάθειές τους για την προστασία της βιοποικιλότητας. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν και τελικά ανεστάλησαν λόγω έλλειψης απαρτίας στην ολομέλεια της 2ας Νοεμβρίου.
Οι περισσότερες χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής ζήτησαν τη δημιουργία ενός ειδικού ταμείου για τη βιοποικιλότητα, ανεξάρτητο από το σημερινό Παγκόσμιο Ταμείο Περιβάλλοντος (GEF), κάτι που η Ευρωπαϊκή Ένωση απέρριψε κατηγορηματικά. Το αδιέξοδο στις συνομιλίες άφησε σε αναμονή την υιοθέτηση μιας ξεκάθαρης στρατηγικής για την κινητοποίηση των απαραίτητων πόρων.
Η Astrid Schomaker, Εκτελεστική Γραμματέας της CBD, τόνισε στην αρχή του συνεδρίου ότι η επιτυχία του COP16 εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα κινητοποίησης αυτών των πόρων. Ωστόσο, μετά την αναστολή, πολλοί οργανισμοί όπως η Greenpeace χαρακτήρισαν το αποτέλεσμα "αποτυχία", ενώ το WWF εξέφρασε ανησυχία για το μέλλον των στόχων βιοποικιλότητας εάν δεν καλυφθούν τα χρηματοδοτικά κενά.
Παγκόσμιοι στόχοι σε κίνδυνο
Ένα από τα κύρια προβλήματα που αντιμετώπισε η COP16 ήταν αυτό Μόνο 44 από τις 196 χώρες παρουσίασαν τα πλήρη εθνικά τους σχέδια για τη βιοποικιλότητα, ένας ανεπαρκής αριθμός για την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν το 2022. Το Παγκόσμιο Πλαίσιο Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ ζητά από τις χώρες να προστατεύσουν το 30% των παγκόσμιων οικοσυστημάτων μέχρι το 2030, αλλά με τόσο λίγα εθνικά σχέδια δράσης σε εφαρμογή, ο στόχος φαίνεται ολοένα και πιο άπιαστος.
Η καθυστέρηση στην παρουσίαση των σχεδίων, καθώς και έλλειψη χρηματοδοτικής συμφωνίας, θέτει σε κίνδυνο την εκπλήρωση των στόχων διατήρησης, κάτι που θα μπορούσε να είναι σοβαρό πλήγμα στις παγκόσμιες προσπάθειες για να σταματήσει η απώλεια της βιοποικιλότητας.
Το θετικό: πρωτόγνωρη συμμετοχή και η λαϊκή ΚΟΠ
Αν και η έλλειψη συμφωνιών χρηματοδότησης ήταν μια οπισθοδρόμηση, η COP16 βαφτίστηκε από τη Susana Muhamad, πρόεδρο της συνόδου κορυφής και Υπουργό Περιβάλλοντος της Κολομβίας, ως “Λαϊκή ΣΤΥΠ”. Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών ήταν εξαιρετική και κατάφερε να αποτελέσει πραγματικό πόλο έλξης με τη λεγόμενη Πράσινη Ζώνη, έναν χώρο όπου πολίτες, μικρές επιχειρήσεις, ΜΚΟ και τοπικές κοινωνίες μπορούσαν να μοιραστούν τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες τους.
Ο υπουργός Muhamad τόνισε τη σημασία της ένωσης των φωνών των αυτόχθονων πληθυσμών, των τοπικών κοινοτήτων και των νέων, που διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στον αγώνα για τη διάσωση της βιοποικιλότητας. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, η Πράσινη Ζώνη προσέλκυσε περισσότερα από 800.000 άνθρωποι κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων της εκδήλωσης, καταδεικνύοντας την αυξανόμενη παγκόσμια ανησυχία για την προστασία του περιβάλλοντος.
Επόμενα βήματα προς την COP17
Με την αναστολή της COP16, αναμένεται να ξαναρχίσουν οι συζητήσεις για τη χρηματοδότηση σε α ενδιάμεση συνάντηση στην Μπανγκόκ εν όψει της COP17, η οποία θα διεξαχθεί στην Αρμενία το 2026. Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στον τρόπο κινητοποίησης των πόρων που απαιτούνται για την εφαρμογή του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας και πώς να διασφαλιστεί ότι περισσότερες χώρες θα υποβάλουν τα εθνικά τους σχέδια δράσης.
Το αποτέλεσμα αυτών των διαπραγματεύσεων θα είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ελπίδας επίτευξης των παγκόσμιων στόχων βιοποικιλότητας πριν να είναι πολύ αργά. Με λιγότερο από έξι χρόνια για την επίτευξη των στόχων του 2030, ο χρόνος είναι ουσιαστικός και οι αποφάσεις που θα ληφθούν στις επόμενες συναντήσεις θα είναι καθοριστικές για το μέλλον της βιοποικιλότητας του πλανήτη.
Χωρίς αμφιβολία, η COP16 στο Κάλι ήταν μια σύνοδος κορυφής γεμάτη σκαμπανεβάσματα, με σημαντικές προόδους αλλά και μεγάλες προκλήσεις. Ενώ η δημιουργία του Ταμείου Cali και η αναγνώριση των τοπικών κοινοτήτων αποτελούν σημαντική πρόοδο, η έλλειψη χρηματοδότησης και οι καθυστερήσεις στην παρουσίαση των εθνικών σχεδίων βιοποικιλότητας αφήνουν πολλές από τις ελπίδες που τίθενται σε αυτή τη σύνοδο κορυφής στον αέρα.